Zondagochtend…Vaderdag…we zitten aan de brunch. “Is deze melk nog goed?”, vraag ik. Ik kijk op de datum maar mijn vader gebruikt zijn neus. Het is aan de datum. “Maar het kan nog best”, zegt mijn vader. “Net als jij?”, grap ik.
Al jaren erger ik me dat ‘ouderen’ over een kam worden geschoren. Wanneer ben je oud? Als je een bepaalde leeftijd hebt behaald of als je minder soepel begint te worden? Als je niet meer geheel voor jezelf kunt zorgen of als je nog op fietsvakantie langs de Donau gaat? Met regelmaat moet ik even goed in de computer kijken hoe oud iemand eigenlijk is. Iemand kan heel oud lijken en pas 60 zijn en iemand kan nog enorm in het leven staan en al ver boven de 80 zijn.
Sommige mensen beslissen op hun verjaardag: ik ben oud. Klaar. Kom maar door met het kunstgebit en de geraniums. Anderen bedenken dat ze zo jong zijn zoals ze zich voelen. Weer anderen zijn er van overtuigd dat ze het zelf voor het zeggen hebben en doen er alles aan om jong te blijven. Het is voor mij dus altijd even uitzoeken hoe het bij mijn patiënten nu zit.
Een ding staat als een paal boven water: ik geniet van de gesprekken en van de verschillende inzichten die mijn patiënten tijdens hun lange leven hebben opgedaan. Soms bloeien hier zelfs vriendschappen uit. Zo ga ik elke week met een oudere dame lekker wandelen. Zo blijven we allebei fit en allebei jong. Ik deel mijn belevenissen vanuit mijn perspectief en zij vanuit die van haar. Soms ontmoeten we elkaar hierin en soms zijn we blijvend verschillend van mening. Beide versies bestempelen we als ‘interessant’ en respecteren elkaars opinie.
Als mondhygiënist wil ik heel graag het allerbeste voor uw gebit. Ik wil dat het zo lang mogelijk op een gezonde manier meegaat. Maar voor sommige mensen gaat dit gewoon te ver. Zo is een van mijn vaste patiënten onlangs 90 geworden. Ze heeft dus de leeftijd al gepasseerd waarop de meeste vrouwen overlijden. Alles gaat zo langzaam aan zichtbaar wat moeizamer. Zo ook haar eigen gebitsverzorging. Door haar leeftijd is het tandvlees lager gaan liggen en zijn de wortels zichtbaar geworden. Hier ontstaan nu op rap tempo gaatjes in. Het is niet altijd een eenvoudig onderwerp om aan te snijden, maar…toch ga ik het gesprek aan. “Wat gaan we nu nog wel en niet doen?”
Ze is blij dat ik het vraag. Ze slaakt een zucht en probeert wat rechterop te gaan zitten. “Weet je wat het is, jongeman….Ik denk dat het genoeg geweest is. Ik vind het altijd fijn om hier te komen, maar het kost me steeds meer moeite.” Even zie ik een traantje glinsteren en ze schraapt haar keel. “Kunnen we afspreken dat ik alleen kom bij klachten?” Ik slik…ik ken hierin mijn plaats…ik kan nog zoveel willen, maar soms moet je gewoon zien dat de finish is behaald. “Dat is goed.”, zeg ik haar en besef dat dit ons afscheid is. Ze knipoogt en ik laat haar gaan.
Kort daarop volgt een 70-jarige man. Ik heb hem nog nooit eerder gezien en ik tast even af. “Zo te zien, heeft u aardig wat achter de kiezen.”, grap ik. Hij, serieus: “Dat kan je wel stellen, ja. Ik was patiënt op de universiteit en kreeg daar altijd het nieuwste van het nieuwste. Nu ik 70 ben, wil ik dat niet meer. Ik wil geen polonaise meer aan mijn lijf. Ik wil het nu houden zoals het is. Mijn houdbaarheidsdatum nadert en implantaten en dat soort dingen zullen bij mij geen 15 jaar meer mee gaan. Want dan ben ik er niet meer.” Even ben ik van de kaart. Dat is wel hele duidelijke taal. Ik herstel mezelf: “Helder. U wilt het houden zoals het is. U ging altijd al twee keer per jaar naar de mondhygiënist. Is het een idee dat ik u vaker zie voor de preventie zodat we de situatie kunnen onderhouden? Want hoe ouder u wordt, hoe meer daarvoor nodig is.” Hij vindt dit een prima plan en we maken een vervolgafspraak.
Zo zie je maar…zoveel mensen, zoveel wensen. Niemand is hetzelfde. Dat maakt het vak alleen maar mooier.